Vadeli Elektrik Piyasası İşleme Açıldı

Bakan Dönmez, Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) Vadeli Elektrik Piyasası açılış töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye'nin enerji piyasalarına duyulan güvenden dolayı piyasa derinliğinin önceki yıllara göre arttığını dile getirdi.

Türkiye'de artık elektrik piyasasının herkesin kendi alım-satım riskini yönettiği pazar yeri anlamına geldiğini kaydeden Dönmez, "Dolayısıyla bu pazar yerinde her türlü ürün olacak. Bugün, 3 yıllık bir süreci sonuçlandırıyoruz. VEP ile son 20 yıllık yolculuğumuzda bizleri bir adım öteye taşıyacak yeni bir sayfa daha açıyoruz. VEP ile fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ileri tarihli işlemlerle daha şeffaf, istikrarlı ve rekabetçi bir ortamda elektriğin alım ve satımına imkan sağlıyoruz. Böylece, piyasanın şeffaflığını daha da artırarak katılımcıları fiyat riskinden korumuş olacağız." diye konuştu.

Dönmez, katılımcıların geleceğe yönelik fiyat beklentilerini görebileceğini ve kendilerini konumlandırabileceğini söyledi.

İşleme alınacak kontratların standart olmasından dolayı piyasa katılımcılarına pozisyon netleştirme kolaylığı ve teminat hesaplamalarında verimlilik sağlanacağını dile getiren Dönmez, şunları kaydetti:

"VEP ile tezgah üstü piyasalar dediğimiz, organize olmayan, regüle edilmemiş yani bir borsa yoluyla yapılmayan işlemlerden doğabilecek bütün riskleri ortadan kaldırıyoruz. Bu tür durumlarda karşı taraf riski mevcut ve şeffaflık olmamasından dolayı geleceğe yönelik fiyat beklentileri de tam olarak gerçekleşmiyor. VEP'i tezgah üstü piyasalardan ayıran en önemli özellik, EPİAŞ'ın üstlendiği merkezi karşı taraf rolüdür. Bu modelle EPİAŞ belki de dünyada sayılı enerji borsaları arasına girmiş oluyor. EPİAŞ, talep tarafı ve arz tarafını yüz yüze getirmeden buluşturan ve her iki tarafa da güvence sunan bir platform sunmuş oldu. Bu sayede tezgah üstü piyasalarda söz konusu olan karşı taraf riskini de ortadan kaldırıyoruz. Şeffaf piyasa şartları sayesinde de katılımcıları piyasa riskinden korumuş olacağız."

İleriye dönük işlemlerde katılımcılar maliyetlerini sabitleyebilecek

Dönmez, böylece yatırımcıların geleceğe yönelik fiyat beklentilerini görme imkanına sahip olacağına dikkati çekti.

VEP'te oluşacak fiyatların tezgah üstü piyasa işlemlerinde de referans olacağını söyleyen Dönmez, ileriye dönük oluşacak referans fiyatlarla öngörülebilirliğin de aynı oranda artacağını anlattı.

Dönmez, piyasa katılımcılarının fiyatı bugünden belirlenmiş uzun dönemli alım-satım yapabileceğine işaret ederek, "Yatırımcımız daha rahat şartlarda finans kaynağı bulma olanağına sahip olacak. Öngörülebilirliğin artmasıyla yatırımcılarımız finansal belirsizlikten kurtulacak ve bu durum sürdürülebilir bir yatırım ortamının da gelişimine katkı sağlayacak. Aslında biz bu araçla piyasa katılımcılarına uzun far yapma imkanını getirmiş olduk." dedi.

İleriye dönük yapılacak işlemlerle katılımcıların maliyetlerini sabitleyeceğini belirten Dönmez, spot piyasadaki fiyat dalgalanmalarından da korunacaklarını ve piyasa şartlarının uygun olması durumunda arbitraj yapılabileceğini ifade etti.

Dönmez, her seans sonunda EPİAŞ'ın günlük gösterge fiyatlarını paylaşacağını ve böylece sonraki fiyatlamalar için katılımcılara fiyat sinyali oluşturulacağını vurgulayarak, "Bu durum, ileriye dönük oluşacak referans fiyatlar öngörülebilirlik, güvenirlik ve şeffaflığın artmasını sağlayacak. VEP'in orta ve uzun vadede yüksek hacim ve likiditeye ulaşmasını bekliyoruz." diye konuştu.

EPİAŞ'ın şu anki hacmiyle Avrupa'nın dördüncü büyük elektrik piyasası olduğunu aktaran Dönmez, VEP'te oluşacak işlem hacmiyle EPİAŞ'ın daha iyi bir konuma gelmesini arzu ettiklerini dile getirdi.

Dönmez, piyasanın işleme açılacağı bu yıl piyasa katılımcılarından VEP işlemleri için ücret alınmayacağını bildirdi.

1 Haziran itibarıyla altı adet aylık ve iki adet çeyreklik bazda yük kontratın işleme açıldığını aktaran Dönmez, "Piyasanın talepleri doğrultusunda VEP'te yıllık kontratlarla birlikte puant ve puant dışı kontratlar da devreye alınacak. Gelişmiş enerji piyasalarındaki enstrümanlardan biri olan VEP ile enerji piyasamızın bugün itibarıyla olgunluk dönemine girdiğini söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.

Dönmez, bu yıl içinde Vadeli Gaz Piyasası'nın da devreye alınacağını ifade etti.

Dönmez, konuşmasının ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı ve EPİAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Tancan ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz ile EPİAŞ'ın şeffaf butonuna basarak piyasanın açılışını gerçekleştirdi.

Dönmez, daha sonra piyasada gerçekleşen ilk işleme ilişkin, "VEP'te ilk eşleşmemiz, 1 Haziran 2021 saat 13.00.12'de, Ekim 2021 baz kontratı için megavatsaat başı 405 liradan 1 lot olarak gerçekleşti." bilgisini paylaştı.