Enerji Diplomasisi

Cumhuriyetimizin 100. yılı için belirlenen 2023 hedeflerinin gerçekleştirilmesinin ön koşulu olan enerji politikamıza, etkin bir diplomasi ile yön veriyoruz.

Enerji, uluslararası ilişkilerin ve diplomasinin yönünü belirleyen en önemli başlıklar arasında yer almakta olup, ülkelerin ekonomik gelişimlerinde de kritik bir role sahiptir.

Ülkemiz geçtiğimiz on yılda dünyada ilk on ekonomiye girme hedefiyle, giderek daha önemli ve güçlü bir bölgesel oyuncu haline gelmiştir. Türkiye, 2002-2018 dönemindeki % 5,5’lik yıllık büyüme oranı ile 2018 sonu itibariyle dünyadaki 13. büyük ekonomi haline gelmiştir. Genç, dinamik nüfusu; giderek artan istihdam oranı; eşsiz coğrafi konumu vb. güçlü piyasa esasları ülkemizin dünyada en hızlı büyüyen ekonomileri arasına girme hedefini desteklemiştir. Ülkemiz ekonomik temellerini daha da güçlendirme yönünde çaba göstermektedir. Bu doğrultuda ülkemiz, enerji arz güvenliğinin güçlendirilmesi, yerli ve yenilenebilir kaynakların kullanımı ve öngörülebilir piyasa koşullarının tesis edilmesi temeline dayalı “Milli Enerji ve Maden Politikası” benimsenmiştir.

Bu politika kapsamında, kaynak-güzergâh çeşitlendirmesi yoluyla enerji arz güvenliğimizin teminatı olacak bir enerji diplomasisi yürütmek ve enerjiyi halkımızın refahını artıracak bir unsur olarak kullanmak, Bakanlığımızın önceliklerinden birini oluşturmaktadır.

Enerji kaynakları yönünden zengin coğrafyaya yakınlığı ile bölgede önemli bir aktör olan ülkemiz, jeopolitik konumunun getirdiği avantajların farkında olarak, hem halkına hem de içerisinde yer aldığı bölgeye karşı bir sorumluluk bilinci ile hareket etmektedir. Zira Türkiye, coğrafi olarak yer aldığı konumun çok ötesinde, yalnızca batı ile doğuyu bağlayan bir köprü değil, aynı zamanda bölgesinde istikrarlı ve güvenli bir enerji aktörüdür.

Yakın coğrafyadaki kaynakların önce ülkemize ve sonrasında dünya pazarlarına kazandırılması, çok boyutlu bir enerji diplomasisinin hayata geçirilmesini gerektirmektedir. Ülkemiz bu ilişkileri, bütün paydaşlar açısından “kazan-kazan” temelinde, ülkemizin ve bölgemizin arz güvenliğine katkı sağlayacak şekilde ve dış politika ilkelerimizle uyumlu olarak sürdürmekte; enerjiyi çatışmanın bir unsuru değil, barışın bir teminatı görerek, başta komşularımız olmak üzere tüm önemli aktörlerle ikili ve çok taraflı işbirliği yürütmektedir.

Enerji alanında başarılı bir diplomasi yürüttüğümüz bölgelerin başında Kafkaslar gelmektedir. Bakanlığımızın bölgeye yönelik yakın ilgisi, öncelikle ülkemizin bölgedeki ülkelerle kurduğu tarihi dostluk ve akrabalık bağlarına dayanmaktadır. Bu dostane ilişkilerin yanı sıra, Kafkasya’da yer alan ülkeler, bölgemizin enerji bağlamındaki ihtiyaçları ve dünya enerji piyasaları açısından büyük bir öneme sahiptirler.

Bu çerçevede, 2006 yılından itibaren Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı üzerinden dünya pazarlarına arz edilen petrolden sonra, TANAP projesi kapsamında Türkiye'ye ilk gaz akışı Haziran 2018 tarihi itibarıyle başlamış bulunmaktadır. Azeri doğal gazını Ülkemize ve Avrupa’ya taşıyacak olan söz konusu hattın önce ülkemizin sonrasında ise bölgenin arz güvenliğine katkıda bulunacaktır.

Ülkemiz dış politikası ile uyumlu olarak, enerji arz güvenliğini sağlamak için tek bir coğrafya ve bölge ile yakınlaşmayıp, mesafe gözetmeden tüm coğrafyalar ile temas kurmakta ve arz güvenliği, kaynak çeşitlendirmesi ve iş imkânlarının geliştirilmesi hususlarında birçok girişimde bulunulmaktadır.

Bu çerçevede, Asya ve Afrika’ya yönelik kamu ve özel sektörümüzün beraber ortaya koyabileceği somut projeler geliştirme ve karşılıklı fayda sağlayabileceğimiz sürdürülebilir modeller ortaya çıkarma yönünde girişimlerimiz devam edecektir.

Diğer taraftan; Ülkemizin küresel enerji ilişkilerine etkin katılımını ve görünürlüğünü temin etmek adına; Bakanlığımızın üyesi olduğu bölgesel ve uluslararası kuruluşların (Birleşmiş Milletler, Uluslararası Enerji Ajansı, Uluslararası Enerji Forumu, Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, G20, Şangay İşbirliği Örgütü, Asya İşbirliği Diyaloğu, ASEAN, Afrika Birliği, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı, Körfez İşbirliği Konseyi, NATO, AGİT, Enerji Şartı, OECD, Gelişen Sekiz Ülke (D8), Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Enerji Konseyi, Dünya Petrol Konseyi, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi vb.) çalışmalarına/toplantılarına Ülkemizin politik önermeleri doğrultusunda aktif katılım sağlanmak suretiyle, yapılan çalışmalar izlenmekte, değerlendirilmekte ve anılan kuruluşların karar alma mekanizmalarında yönlendirmelerde bulunulmaktadır.

Avrupa Birliği’nin (AB) enerji arz güvenliğinin sağlanmasında stratejik konuma sahip ülkemizin, AB ile ilişkilerinin geliştirilmesi ve AB enerji müktesebatına uyum sağlanması adına;

• AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA)’nın I. Dönemi kapsamında yürütülen projelerin programlanması, ihalelerinin gerçekleştirilmesi, uygulanması ve izlenmesi, 2014-2020 yıllarını kapsayan IPA II Döneminde AB hibelerinin kullanılmasına yönelik Bakanlığımızın Avrupa Komisyonu tarafından akredite edilmesi suretiyle sektörü temsilen “Lider Kurum” statüsünü kazanması ile IPA II dönemi projelerinin programlama, uygulama ve izleme süreçlerinin yürütülmesi, IPA kapsamında hazırlanan Strateji Belgelerinde yer alan “enerji” başlıklarının hazırlanması,
• AB katılım sürecinde Ulusal Eylem Planının izlenmesi, Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan Yıllık İlerleme Raporlarının hazırlanmasına yönelik Bakanlığımızın katkısının koordinasyonu, AB müktesebatına uyum süreci kapsamında enerjiye ilişkin sektörel teknik çalışma grupları toplantılarının eşgüdümü,
• Dünya Bankası, Alman Kalkınma Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve benzeri finansal kuruluşlar ile enerji sektörünün geliştirilmesine yönelik projelerin hayata geçirilmesi süreçleri yönetilmektedir.
• Ülkemizde yapılacak yabancı sermayeli yatırımların etkin koordinasyonu ve uluslararası yatırımcıların yönlendirilmesi amacıyla;
• Büyük ölçekli projelere (nükleer güç santralleri, büyük kurulu güce sahip termik santral projeleri vb.) ilişkin Bakanlığımız ile mezkûr projelere talip ülke ve şirketler arasında gerçekleştirilecek görüşme, toplantı ve ziyaretler sağlanmakta,
• Ülkemiz enerji sektörüne yatırım yapmak isteyen yabancı ülke menşeli şirketler ile Bakanlığımız ile bağlı ve ilgili kuruluşlarımız arasında bilgilendirici ziyaret, toplantı, çalıştay vb. faaliyetler yürütülmektedir.

Bakanlığımız, ülkemizin enerji ve tabii kaynaklar sektörlerinde dünyaya açılan yüzü olarak uluslararası alanda hak ettiği düzeyde temsil edilmesi noktasında üzerine düşeni layıkıyla yerine getirmektedir.

2023 Hedeflerimizin en önemli parçalarından biri olan enerjide, uluslararası alanda ilkeli ve etkin bir enerji diplomasisi yürüterek; nükleer enerji, doğal gaz ve yenilenebilir enerji alanlarında büyük çaplı projelere imza atan Bakanlığımız, bütün enerjisiyle sorumluluklarını yerine getirmeye ve ülkemizin refahını artırma hedefiyle ikili ve çok taraflı ilişkilerinde aktif rol almaya devam etmektedir.