Çinko

Çinko, yaygın olarak kullanılan metallerden biridir. Eski çağlarda, Yunan ve Mısır medeniyetlerinde, bakır ile karıştırılarak mücevher ve ölü küllerinin saklandığı kapların yapımında kullanılmıştır. Daha sonra, Orta Çağ'da, Çin ve Hindistan'da metal olarak üretilmiştir ve Çin'den Avrupa'ya Orta Çağ'ın sonlarına doğru gelebilmiştir.

 

MTA verilerine göre ülkemizde Çinko metal içerik kaynağımız 5 milyon ton seviyesindedir. Dünyada ise tanımlanmış çinko kaynağı 1,9 milyar ton olarak hesaplanmıştır. 

 

Çinko kullanım açısından demir dışı metaller içerisinde alüminyum ve bakırdan sonra gelen en önemli üç metalden birisidir. Bu üç metal başlıca, demir ve çeliğin korozyona karşı direncinin artırılmasında, döküm sanayinde kullanılan özel alaşımlar ile pirinç alaşımların yapımında kullanılmaktadır. Geri dönüşüm oranı görece düşük olup büyük oranda madencilik faaliyetlerine bağlı olan çinko ayrıca çatı kaplama malzemelerinde ve lastik sanayisinde de (ZnO olarak) kullanılmaktadır. 

 

Küresel ölçekte toplam rezerv miktarı 220 milyon ton seviyesinde olup Avustralya bu noktada %29'luk pay ile birinci sıradadır.

 

 

2023 yılında dünya genelinde yıllık yaklaşık 12 milyon ton çinko üretilmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti %35'lik pay ile üretimdeki en büyük oyuncudur. 

 

Ülkemizde 2023 yılı itibariyle tüvenan çinko üretimi 458.815 ton olmuştur. 

 

Ülkemizin son beş yılda yaptığı tüvenan çinko ihracatı 600 ile 900 bin ton arasında değişiklik göstermiştir. 2023 yılında yapılan 864.000 ton tüvenan çinko ihracatından 350 milyon USD gelir elde edilmiştir. 

 

 

İthalat değerlerinde 2020-2023 döneminde artış yaşanmış olup 2022 yılında yapılan 44.826 ton tüvenan çinko ithalatı son beş yılın en yüksek miktarıdır. 

 

Ülkemiz son 5 yılda 250 ile 331 bin ton aralığında değişen miktarlarda rafine edilmiş çinko ithal etmiştir. İhracatımız ise 2 ile 10 bin ton arasında değişim göstermiştir.   2023 yılında ortalama çinko fiyatı 2.578 $/ton’dur.

 

 

Ülkemizde Balıkesir-Balya Rize-Çayeli'nde bulunan madenler çinko üretimi yapılan başlıca işletmelerdir. Ayrıca, 2021 yılında Siirt’te kurulan tesis ile ülkemizde metalik çinko üretimine başlanmıştır. 

 

Güncelleme Tarihi: 26.12.2024

Burada yer verilen bilgiler Bakanlığımız Web Sayfası kullanıcılarına bilgi verme amacıyla hazırlanmış olup bağlayıcı bir resmi belge niteliği taşımamaktadır.