Molibden

Molibden, kuvvetli karbür oluşturma özelliği nedeniyle çelikle meydana getirdiği alaşımlarda önemli bir rol oynar. Yüksek bir ergime noktasına (2610°C) sahip olan molibden, aynı zamanda yüksek ısı iletkenliğine ve saf metaller arasında en düşük ısı genleşmesine sahiptir.

Molibden özel çeliklerde, pik demirlerde, nikel, kobalt ve titanyum bazlı alaşımlarda kullanılan bir alaşım maddesidir. Molibden ihtiva eden alaşımlar, paslanmaz çelik, tüp ve boru şeklindeki aletlerin yapımında, süper ısıtıcılarda, çelik rezistanslarında, petrol ürünlerinin elde edilmesinde ve kimyasal işlemlerde yaygın olarak kullanılırlar. Kimyasal olarak çeşitli ve geniş kullanım alanları olan molibden kumaş boyacılığında, alkol ve formaldehit elde edilmesinde kullanılır. Ayrıca, mıknatıs alaşımları, döküm karpitleri su ve gaz geçirmeyi önleyici materyallerin imalinde kullanılmakta olup, son yıllarda da sürtünmeyi azaltıcı özelliğinden dolayı yağ ve greslere eklenmektedir.

Dünyadaki molibden rezervinin %90 ' ı dört ülkede yoğunlaşmıştır. Çin'de 3,7 milyon ton, ABD'de 2,7 milyon ton, Peru'da 2,4 milyon ton Şili'de 1,4 milyon ton olmak üzere dünya genelinde toplam 12 milyon ton molibden rezervi bulunmaktadır.

2022 yılında dünya genelinde 250.000 ton molibden üretimi yapılmıştır. Bu üretimin %93'ü beş ülkede gerçekleştirilmiştir. Çin'de 100.000 ton, Şili'de 44.000 ton, ABD'de 32.000 ton, Peru'da 32.000 ton, Meksika'da 16.000 ton molibden üretilmiştir.

Molibden yaygın olarak beş çeşit yataklanma göstermektedir. Bunlar porfiri ve dissemine yataklar, kontakt metaformik yataklar, kuvars damarları, pegmatit ve aplit daykları ve sedimanter kayaçlardaki tabakalı yataklardır. Dünya genelindeki molibden üretiminin %95'ten fazlası porfiri molibden ve porfiri bakır molibden yataklarından gerçekleştirilmektedir.

Ham cevher üretimi hem yer altı ve hem de yer üstü işletme yöntemleri ile yapılabilen molibden için en uygun madencilik yöntemi cevherleşmenin büyüklüğü, şekli, tenör ve derinliği değerlendirilerek belirlenir. Dünya genelinde molibden madenciliğinin %55'i yer altı, %45'i açık işletme olarak gerçekleştirilmektedir.

Çelikler ve dökme demirlerdeki ana uygulamasında molibden yerine kullanılabilecek az sayıda ikame vardır. Aslında, molibdenin bulunabilirliği ve çok yönlülüğü nedeniyle sanayi tarafından alaşım özelliklerinden yararlanılan yeni malzemeler geliştirilmeye çalışılmıştır. Potansiyel ikameler arasında alaşım çeliklerinde bor, krom, niyobyum (kolombiyum) ve vanadyum bulunur; takım çeliklerinde ise tungsten, yüksek sıcaklıklı elektrikli fırınlarda refraktör malzemeler için grafit, tantal ve tungsten mevcuttur.

Güncelleme Tarihi: 19.06.2023