Uranyum

Genellikle kayaçlar içerisinde ve sularda eser miktarda bulunur. Yer altı su tablasının üstünde ve yakın seviyelerindeki mevcut oksidasyon şartlarında +6 değerlikli uranyum içeren ikincil uranyum mineralleri kolayca eriyebilirler (sudaki pH değerinin artmasıyla) ve uranil iyonları halinde solüsyona geçerek yer altı suları ile uzun mesafelere taşınırlar. Taşınma sırasında uygun redüksiyon (indirgeme) şartlarıyla karşılaştıklarında +4 değerlikli uranyuma redüklenerek Uraninit ve Pitchblende (uranyum oksit içeren maden cevheri) olarak çökelir ve böylece uranyum yatakları oluşur. Başlıca uranyum mineralleri uraninit, autinit, pitchblend, tobernit ve koffinitti r. Madencilik sektöründe, bir uranyum sahasının değerlendirilme aşamasında; cevherin U3O8 tenörü, rezervi, maden işletme ve cevher kazanım teknolojisi bir bütün olarak değerlendirilmektedir. Bu yüzden rezerv miktarının 10.000 ton ve tenörünün %0,05 U3O8 üzerindeki değerlere sahip olan uranyum cevher yatakları şu an için işletilebilir özelliktedir. Günümüzde çıkarılan uranyum madenleri %0,1-%1 oranında U3O8 içerdiğinden çıkarılan maden, bir ön zenginleştirme işlemine tabi tutulmaktadır.

Uranyumun nükleer enerji santral yakıtı olarak ve nükleer patlayıcı yapımında kullanılmasının yanında uranil asetat analitik uygulamalarında, zırh kaplama, gemi ve uçak yapımında, seramiğe renk vermek amacıyla ve plütonyum hidrojen bombası yapımında da kullanılmaktadır.

Dünyada 2017 yılı sonu itibariyle 6,14 milyon ton uranium kaynağı bulunmaktadır ve aynı yıl 59.462-ton üretim yapılmıştır.

MTA'nın 2017 yılında hazırlamış olduğu “Dünyada ve Türkiye'de Uranyum ve Toryum Raporu’na göre Türkiye'de uranyum kaynakları 5 farklı yatakta bulunmakta olup toplam 12.614 tondur. Bu 5 yatağın ortalama tenör ve rezervleri, aranıp bulundukları yıllarda dünyaca kabul edilen ekonomik sınırlarda olmalarına rağmen, bugün için bu değerler, güncel ekonomik olarak değerlendirme sınırlarının oldukça altında kalmıştır. Bunun nedeni, son yıllarda nükleer santral planlamalarındaki önemli değişikliklerin yanı sıra, özellikle Kanada ve Avustralya'da yüksek tenörlü ve üretim maliyetlerinin çok düşük olduğu uranyum yataklarının bulunmasıdır.

Uranyum (U3O8) fiyatları 2017 yılında düşüş gösterirken daha sonra bu düşüşü telafi etmiş ve günümüzde son dört yılın en yüksek seviyesine yükselmiştir.