Bakır

Bilinen en eski bakır yatakları Kıbrıs adasında olup Latince “Cuprum” adı verilen bakır metallerin pratik olarak kullanılmasında bir başlangıç noktası olmuştur. Ülkemizde Çatalhöyük kazılarında bulunan bakır eşyalar ise bilinen bakır tarihini M.Ö. 7000 yılına kadar götürmektedir.

2023 yılı itibarıyla küresel ölçekte toplam bakır rezervi 1 milyar ton olarak ön görülmekte olup Şili %21 pay ile bakır rezervleri dağılımında en büyük orana sahip ülke konumunda, Peru %13 Şili’yi takip etmektedir. Aynı zamanda Şili 5 milyon ton metal bakır üretimi ile dünya bakır üretiminde 1. sırada iken bunu 2,6 milyon ton ile Peru, 1,7 milyon ton ile Çin takip etmektedir. 

2023 yılı itibariyle 1 milyar tonluk rezerv 11 ülke başta olmak üzere çeşitli kıtalara dağılmıştır. Dünya bakır üretimi 2012 yılından sonra %29 artışla 22.000.000 ton civarlarına yükselmiştir

Yıllara göre Ülkemizde Bakır üretimi; (tüvenan milyon ton/ yıl)

Ülkemizde 2023 yılı verilerine göre toplam tüvenan bakır cevheri üretimi 5,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 

2023 yılında üretim miktarlarına göre tüvenan bakır üretimi yapılan iller: Kastamonu, Siirt, Erzurum, Adıyaman, Gaziantep, Artvin, Bitlis, Rize, Trabzon, Malatya, Balıkesir, Giresun, Sivas, Çanakkale, Elazığ, Erzincan ve Gümüşhane.

 Yıllara göre ülkemiz tüvenan bakır cevheri üretimleri;

Ülkemiz Bakır cevherleri ve zenginleştirilmiş bakır cevherleri ihracatı 2023 yılında 6 yılın en yüksek seviyelerine çıkarak 390 bin ton olmuştur.

Bakır fiyatları 2021-2023 yılı itibarıyla bakır fiyatları aşağı yönlü bir seyir halindedir. 2020 Ocak-Aralık ortalama bakır fiyatı 6.170 ABD$/ton olarak gerçekleşirken, 2021 fiyat ortalaması 9.223 ABD$/ton, 2022 yılında ise 8.996 ABD$/ton, 2023 yılın ortalaması ise 8.300 ABD$/ton civarında olmuştur. 2024 yılının ilk 9 ayında ise ortalama 8.983 ABD$/ton fiyatıyla işlem görmüştür.

Geri Dönüşüm

Dünyada rafine metale, alaşımlara ve diğer formlara dönüştürülen eski (tüketim sonrası) hurdadan, 2023'de tahmini olarak 82.000 ton bakır geri kazanılmıştır. Dünya bakır talebinin yaklaşık %30’u geri dönüşümden karşılanmaktadır. Hurdadan elde edilen toplam bakırın yaklaşık %85'ini pirinç ve filmaşin fabrikaları oluşturmaktadır; %10’unu izabe tesisleri, rafineriler ve külçe imalatçıları ve %5’ini kimya tesisleri, dökümhaneler ve çeşitli üreticiler sağlamaktadır. Hurdadan elde edilen bakır, ABD bakır arzının %33'sine katkıda bulunmuştur. Ülkemizde ise yaklaşık 70/50 bin ton/yıl civarında bakır hurda dönüşümünden kazanılmaktadır.

Güncelleme Tarihi: 26.12.2024