Bakır

Bilinen en eski bakır yatakları Kıbrıs adasında olup Latince “Cuprum” adı verilen bakır metallerin pratik olarak kullanılmasında bir başlangıç noktası olmuştur. Ülkemizde Çatalhöyük kazılarında bulunan bakır eşyalar ise bilinen bakır tarihini M.Ö. 7000 yılına kadar götürmektedir.

2022 yılı itibarıyla küresel ölçekte toplam bakır rezervi 890 milyon ton olarak ön görülmekte olup Şili %21 pay ile bakır rezervleri dağılımında en büyük orana sahip ülke konumunda, Avustralya %11 ve Peru %9'luk payları ile Şili’yi takip etmektedir. Aynı zamanda Şili 5,2 milyon ton metal bakır üretimi ile dünya bakır üretiminde 1. sırada iken bunu 2,2 milyon ton ile Peru, 1,9 milyon ton ile Çin takip etmektedir. 

2020 yılı itibariyle 870 milyon tonluk rezerv 11 ülke başta olmak üzere çeşitli kıtalara dağılmış olup Şili %23 pay ile bakır rezervleri dağılımında en büyük orana sahip ülke konumundadır. Avustralya ve Peru %10'luk payları ile Şili’yi takip etmektedir.

Yıllara göre Ülkemizde Bakır üretimi; ( tüvenan milyon ton/ yıl )
 

Ülkemizde 2022 yılı verilerine göre toplam tüvenan bakır cevheri üretimi 5,2 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 

2022 yılında üretim miktarlarına göre bakır üretimi yapılan iller Kastamonu, Siirt, Adıyaman, Artvin, Giresun, Çanakkale, Rize, Elazığ, Malatya, Kütahya, Kırşehir, Bitlis, Ordu. Samsun İzabe ve Elektroliz Tesisinde ise blister ve rafineri bakır üretimi yapılmaktadır.

Yıllara göre ülkemiz tüvenan bakır cevheri üretimleri ;

Ülkemiz Bakır cevherleri ve zenginleştirilmiş bakır cevherleri ihracatı 2022 yılında bir önceki yıla göre %23 ’lık bir artışla son 6 yılın en yüksek seviyelerine çıkarak 387.680 ton olmuştur.

Bakır fiyatları 2021-2022 yılı itibarıyla bakır fiyatları aşağı yönlü bir seyir halindedir. 2020 Ocak-Aralık ortalama bakır fiyatı 6.170 ABD$/ton olarak gerçekleşirken, 2021 fiyat ortalaması 9.223 ABD$/ton, 2022 yılında ise 8.996 ABD$/ton, 2023 yılı mayıs ayı içerinde ise ortalama 8.633 ABD$/ton olarak gerçekleşmiştir. 

Geri Dönüşüm

USGS 2022 raporunda yer alan verilere göre, rafine metale, alaşımlara ve diğer biçimlere dönüştürülen eski (tüketim sonrası) hurda bakırlar, 2022'de tahmini 160.000 ton geri dönüşüm bakır sağladı ve fabrikasyon operasyonlarından elde edilen yeni (üretim) hurdadan tahmini 670.000 ton bakır geri kazanıldı. Hurdadan geri kazanılan bakır, ABD bakır arzının %32'sine katkıda bulundu. Ülkemizde ise 40.000 ton/yıl bakırdan fazlası hurda dönüşümünden kazanılmaktadır. 

Güncelleme Tarihi: 22.06.2023