Bakır

Bilinen en eski bakır yatakları Kıbrıs adasında olup Latince “Cuprum” adı verilen bakır metallerin pratik olarak kullanılmasında bir başlangıç noktası olmuştur. Ülkemizde Çatalhöyük kazılarında bulunan bakır eşyalar ise bilinen bakır tarihini M.Ö. 7000 yılına kadar götürmektedir.

2021 yılı itibarıyla küresel ölçekte toplam bakır rezervi 880 milyon ton olarak ön görülmekte olup Şili %23 pay ile bakır rezervleri dağılımında en büyük orana sahip ülke konumunda, Avustralya ve Peru %10'luk payları ile Şili’yi takip etmektedir. Aynı zamanda Şili 5,6 milyon ton metal bakır üretimi ile dünya bakır üretiminde 1. sırada iken bunu 2,2 milyon ton ile Peru, 1,8 milyon ton ile Çin takip etmektedir. Dünya bakır üretimi 2014 yılından sonra %7 artışla 20 milyon ton civarlarına yükselmiştir.

2020 yılı itibariyle 870 milyon tonluk rezerv 11 ülke başta olmak üzere çeşitli kıtalara dağılmış olup Şili %23 pay ile bakır rezervleri dağılımında en büyük orana sahip ülke konumundadır. Avustralya ve Peru %10'luk payları ile Şili’yi takip etmektedir.

Dünya bakır üretimi 2012 yılından sonra %24 artışla 21.000.000 ton civarlarına yükselmiştir.

Yıllara göre Ülkemizde Bakır üretimi; ( tüvenan milyon ton/ yıl )

Ülkemizde 2021 yılı verilerine göre toplam tüvenan bakır cevheri üretimi 5,5 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 

2021 yılında üretim miktarlarına göre bakır üretimi yapılan iller Kastamonu, Siirt, Adıyaman, Artvin, Giresun, Çanakkale, Rize, Elazığ, Malatya, Kütahya, Kırşehir, Bitlis, Ordu. Samsun İzabe ve Elektroliz Tesisinde ise blister ve rafineri bakır üretimi yapılmaktadır.

Yıllara göre ülkemiz tüvenan bakır cevheri üretimleri ;

Ülkemiz Bakır cevherleri ve zenginleştirilmiş bakır cevherleri ihracatı 2021 yılında bir önceki yıla göre %2 ’lık bir artışla son 6 yılın en yüksek seviyelerine çıkarak 313.565 ton olmuştur.

Bakır fiyatları 2021 yılı itibarıyla bakır fiyatları yukarı yönlü bir seyir halindedir.  2020 Ocak-Aralık ortalama bakır fiyatı 6.170 ABD$/ton olarak gerçekleşirken, 2021 fiyat ortalaması 9.223 ABD$/ton olmuştur.

Geri Dönüşüm

Dünyada rafine metal ve alaşımlara dönüştürülen hurdalar, tüketimin %9'una eşdeğer tahmini 150.000 ton bakırın geri dönüşümünü sağlamıştır. Satın alınan hurdalardan üretim işlemlerinde elde edilen, tahmini bakır 720.000 tondur. Hurdadan elde edilen bakır, ABD bakır arzının yaklaşık %38’ine katkıda bulunmuştur. Ülkemizde ise 40.000 ton/yıl civarında bakır hurda dönüşümünden kazanılmaktadır. 

Güncelleme Tarihi: 12.09.2022