Bor

Türkiye’de en yaygın bor mineralleri tinkal, kolemanit ve üleksittir. Cam sektöründe camın akışkanlığını artırır, dayanıklılığını ve yüzey sertliğini iyileştirir. Seramik sanayiinde sır ve fritlerde, çimento üretiminde kolemanit formunda kullanılır.Demir dışı metal sanayinde koruyucu cüruf oluşturucu ve eritmeyi hızlandırıcı madde olarak değerlendirilir.

Borun Savunma ve Enerji Sektöründeki Kullanımı; Bor karbür, zırh malzemeleri, aşınmaya dayanıklı makine parçaları ve nükleer uygulamalarda nötron tutucu olarak kullanılır. Kaya gazı sektöründe borun kullanımı yaygınlaşmaktadır.

Türkiye’de Bor Üretimi ve İşletmeleri;

Türkiye, dünya bor rezervlerinin %73’üne sahiptir ve bor üretiminde lider konumdadır. Bor madenlerinin üretimi, işletilmesi ve pazarlanması Eti Maden tarafından gerçekleştirilir. Kırka Bor İşletme Müdürlüğü (Eskişehir): Yıllık 3 milyon ton tinkal üretimi yapılır, boraks pentahidrat, boraks dekahidrat, susuz boraks gibi ürünlere dönüştürülür. Emet Bor İşletme Müdürlüğü (Kütahya): Dünya kolemanit rezervlerinin %40’ını içeren bu sahadan kolemanit cevheri üretilir ve fiziksel zenginleştirme yapılır. Bandırma ve Bigadiç İşletmeleri: Rafine bor ürünleri (borik asit, boraks, Etibor-48, Etidot-67) üretimi yapılır.

Bor Ürünleri ve Teknolojik Gelişmeler

Bor karbür üretim tesisi ve ferrobor üretim tesisi kurulmuştur. BORON markasıyla anti-fungal ve anti-bakteriyel özelliklere sahip temizlik ürünleri geliştirilmiştir. Covid-19 kapsamında BOREL el dezenfektanı üretilmiştir.

TENMAK çatısı altında faaliyet gösteren BOREN, bor ürün ve teknolojilerinin geliştirilmesi, kullanım alanlarının yaygınlaştırılması için projeler yürütmekte ve bilimsel araştırmalar koordine etmektedir. Üniversite-kamu-özel sektör iş birliğiyle bor teknolojilerinin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

Dünya Bor Rezervleri ve Üretimi

Ekonomik boyutta bor yatakları Türkiye, ABD, Arjantin, Rusya, Kazakistan, Çin ve Şili gibi ülkelerde bulunmaktadır. Dünya bor üretim kapasitesi 5,7 milyon ton olup, en büyük üreticiler Türkiye, ABD, Rusya ve Çin’dir. Bor tüketiminin %82’ü cam, seramik, tarım ve deterjan-temizlik sanayilerinde gerçekleşmektedir.

Bor İhracatı

2023 yılında Türkiye, 1,6 milyon ton bor ihracatı gerçekleştirmiş ve 911 milyon dolar gelir elde etmiştir. Bor ihraç edilen ülkeler arasında Çin, ABD, Rusya ve Hindistan öne çıkmaktadır. Bu bilgiler, borun doğal özelliklerinden ekonomik ve sektörel kullanımına kadar geniş bir özet sunmaktadır. 

Güncelleme Tarihi: 26.12.2024