Bakan Albayrak: Bizim Enerjiyi Riske Atma Lüksümüz Yok

Bakan Albayrak, Enerji arz güvenliği kapsamında yeni teklifle Türkiye’nin depolama kapasitesinin artırılması, ithalatta depolama yükümlülüğü oranlarının yüzde 10’dan yüzde 20’ye çıkarılması, LNG’den FSRU’ya kadar farklı depolamaların kullanılması ile ilgili düzenlemeleri hayata geçirmeyi amaçladıklarını ifade ederek, “Bizim, enerjiyi riske atma lüksümüz yok. Vatandaşımızı oluşabilecek doğal veya gayri doğal problemlerle üzme, sıkıntıda bırakma lüksümüz yok” dedi.
Yenilenebilir enerjide de ihale modeli ile yerli üretim zorunluluğu getirileceğini ifade eden Albayrak, “Türkiye, sadece iç pazar değil güneş ve rüzgar kapasitesiyle bölge ülkeler için de potansiyeli yüksek bir ülke. Türkiye’nin yenilenebilir enerji ekipmanı noktasında yatırım üssüne dönüştürülmesi ve maliyet avantajının önü açılacak, ihracat ve istihdam alanları oluşturulacak” ifadelerini kullandı.
Bakan Albayrak, dünyanın kömürden vazgeçmediğinin altını bir kez daha çizerek, “Yerli kömürden elektrik üretiminde hedef 57 milyon kWh. Özel sektör desteği ile yerli kömürden elektrik üretim tesisi kurulması için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın yapacağı birim fiyat esas alınarak ihale edilmesine dayanan yeni yatırım modeli oluşturuldu. Tesiste üretilecek enerjinin birim fiyattan satın alınması öngörülüyor” diye konuştu. Bakan Albayrak konuşmasında şu mesajları verdi.

Değişiklik 2023 hedefleri için

“Son 10 yıl içerisinde yaklaşık 39.800 MW olan kurulu gücümüz neredeyse %100 artarak 74.000 MW’ı geçmiştir. 2005 yılında 160 Milyar kWh olan tüketimimiz 2015 yılı itibariyle 264 milyar kWh ’e ulaşmıştır. Yine son 10 yıl içerisinde, yenilenebilir kaynaklarımıza ait 70 MW olan (hidrolik hariç) kurulu gücümüz 2016 yılı ilk çeyrek itibariyle 5.870 MW seviyesine ulaşmıştır. Cumhuriyetimizin 100. yılı olan 2023 yılı hedeflerimiz kapsamında bu büyüklüklerin yaklaşık 2 katına çıkması hedeflenmektedir. Türkiye’deki elektrik piyasasındaki hızlı değişim gereği, mevcut 6446 sayılı Kanun’da da değişiklik yapma ihtiyacı doğmuştur. Bu kapsamda, hazırlanan teklif yatırım süreçlerinin hızlandırılması ve önemli ölçüde uygulamada yaşanan sorunların giderilmesini amaçlamaktadır.”

Yerli ve yenilenebilir modelleri

“Söz konusu teklif, ağırlıklı olarak yerli ve yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki payını artırmak için bu kaynakların piyasaya daha hızlı ve etkin girişini sağlayacak yeni yatırım modelleri öngörmektedir. Bu kapsamda yerli kömürden elektrik üretim yatırımları desteklenecek ve çok daha kısa sürede bu yatırımların gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Aynı zamanda yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi ve bu tesislerde kullanılan teknolojinin yurtiçinde üretilmesini sağlayacak yeni düzenlemeler getirilmiştir. TBMM tarafından onaylanan 10 uncu Kalkınma Planı’nda yer alan “Öncelikli Dönüşüm Programları”nda 2018 yılı itibariyle yerli kömürden elektrik üretim miktarının yaklaşık 57 milyar kWh olması hususu Bakanlığımıza hedef olarak verilmiştir.”

Yerli kömürde birim fiyat yarışması

“Kanun teklifi ile yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesisi kurulması ve varlıkların daha hızlı ve etkin kullanımının özel sektör marifetiyle sağlanması amacıyla Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın yapacağı birim fiyat yarışması usulüyle ihale yapılması yöntemine dayanan yeni bir yatırım modeli oluşturulmuştur. Bu modelde, tesiste üretilecek enerjinin TETAŞ veya EÜAŞ tarafından ihale sonucu ortaya çıkan birim fiyattan satın alınması öngörülmektedir.”

Yenilenebilirde yerli üretim ve fiyat yarışması

“Yenilenebilir kaynaklarımızın bu ülkenin geleceği için ne kadar önemli olduğunun bilincindeyiz ve hızla geliştirilmesi için gerekli adımları atmak zorundayız. Bahse konu teklif ile var olan yenilenebilir kapasitenin piyasa şartlarında daha etkin çalışması sağlanırken, yeni yapılacak olan tesisler için Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları oluşturulmuştur. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları kapsamında yapılacak yatırımlarda, hem yenilenebilir kapasitenin artırılması hem de bu alanlarda kurulacak tesislerde kullanılacak ekipmanın azami ölçüde yerli üretiminin sağlanması amaçlanmıştır. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları modelinde yenilenebilir kapsamına giren yeni yatırımların finansmanı için gerekli birim fiyat, Bakanlık tarafından belirlenecek tavan fiyat üzerinden eksiltme sureti ile yapılacak yarışma ile ortaya çıkacaktır. Bu model ile yatırımların cazibesi artırılırken fiyat yarıştırması ile marjinal maliyetler yakalanmış olacak ve tüketiciye daha ucuz enerji sağlanacaktır.”

Nükleerde sorunların çözümü

“Ayrıca nükleer santrallerin kurulmasında, elektrik tesislerinin proje onay ve kabul süreçlerinde, maden sahalarının değerlendirilmesinde, elektrik piyasasında lisanslamada, ve elektrik piyasası tarifelerinin uygulanmasında karşılaşılan sorunların çözümü amaçlanmıştır.”

Depolamada yüzde 20 şartı

“Söz konusu teklif ile 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu’nda da değişiklik öngörülmüştür. 2002 yılı itibariyle ülkemizde sadece 5 şehirde kullanılabilen doğalgaz, 2015 yılı itibariyle 74 ilimize yaygınlaştırılmıştır. Bu durum, özellikle kış aylarında doğalgaz boru hatlarında yaşanılması muhtemel teknik sebeplerden dolayı oluşacak gaz kesintileri dikkate alındığında doğalgaz arz güvenliğinin önemini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, doğalgaz arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak ithalatçı şirketlerin %10 olan depolama yükümlülüğü %20 seviyelerine yükseltilmiştir.”

Sahalar bölünerek daha çok yatırımcı çekilecek

“Bazı maden sahaları büyüklüğünden dolayı ölçek ekonomisi kapsamında değerlendirilememektedir. Sahanın büyük olması çok büyük kapasitede yatırımlar gerektirmekte ve yüksek sermaye ihtiyacı doğurmaktadır. Bu güce sahip çok fazla yatırımcının mevcut olmaması söz konusu sahaların kullanımı geciktirmektedir. Bu sahaların bölünerek daha fazla yatırımcının ilgisine sunulması hem atıl duran kaynakların kullanımını hem de yatırımların daha hızlı yapılmasına imkan sağlayacaktır.”

İş güvenliği için metan drenajı

“Metan gazının drenajı madenlerde daha önce yaşanan gaz sıkışmalarından kaynaklı kazaların önlenmesini ve iş sağlığı ve güvenliği açısından daha uygun ve etkin işletmecilik yapılmasını sağlayacaktır. Drenaj sonucu elde edilen metanın doğalgaz piyasasına satılması durumunda, Zonguldak Havzası’nda bulunan taşkömürü rezervlerinden elde edilecek metanın önemli bir ekonomik büyüklüğe sahip olabileceği değerlendirilmektedir.”

Yatırımcıya daha az bürokrasi

“Kanun teklifiyle ulaşılmak istenen bir başka hedef de yatırımcıların ve vatandaşların bürokratik süreçlerden dolayı yaşadıkları sıkıntıları azaltmaktır. Ayrıca Anayasa Mahkemesi ve Danıştayın bazı mevzuat uygulamalarına yönelik kararlarının gerekçeleri dikkate alınarak yeni düzenleme ihtiyaçları karşılanmıştır. Bu düzenlemelerle hem yatırım süreçlerinde oluşması muhtemel riskler azaltılmış hem de uygulamada yaşanan tıkanıklıkların çözümü sağlanmıştır.”

Kesintileri azaltacak planlama içindeyiz

“Evvelsi gün Karadeniz bölgemizde yaşanan yağışlardan, HES’lerin yoğun elektrik üretiminden kaynaklanan yük artışında, zincirleme iletim hatlarımızda Karadeniz’den başlayarak bir etkileşim oldu. Karadeniz’den Marmara’ya kadar, İstanbul’a kadar uzandı bu iş. 40 dakikaya kadar bir takım illerimizde elektrik kesintisi yaşandı. Halbuki Marmara’da Trakya’da gerekli üretim kapasitesini oluşturabilmiş olsak, denge noktasında belki İstanbul’a kadar uzanmayacak daha lokal kalacak 20 dakika 30 dakika bile sürmeyecek. Tüm bölgelerde üretim arz talep dengesini bu çerçevede, yerli ve yenilenebilir kaynaklardan önceliklendirmeyle, çok ciddi bir planlama içerisindeyiz.”