Türkiye-Irak 17'nci Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Toplantısı

Resmi temaslar için başkent Bağdat'a gelen Bakan Yıldız, "Türkiye-Irak 17'nci Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Toplantısının" ardından Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el-Caferi ile ortak basın toplantısı düzenledi.  

Yıldız, Bağdat’ta bulunmaktan memnuniyetini dile getirerek konuşmasına başladı. KEK toplantısında birçok alanda işbirliğini öngören imzaları attıklarını aktaran Yıldız, toplantıda ekonomik, siyasi, ticari ve yatırımcıların önünün açılmasıyla ilgili konuların ele alındığını kaydetti. 

Türkiye ve Irak başbakanlarının karşılıklı ziyaretlerinden sonra gerçekleştirilen toplantının önemli olduğunu vurgulayan Yıldız, "Irak'la birbirimizi daha iyi anlayan ve destek veren yapıyı sürdürüyoruz. DAİŞ ile mücadelede Irak'ın yanındayız. Irak'ın güvenlik güçlerine destek vermeye hazırız" diye konuştu.

Yıldız, Türkiye'nin, Irak'a en fazla insani yardım yapan ülke olduğuna dikkati çekerek, "Irak'a 700 tır dolusu insani yardım yapıldı ve yapılmaya da devam edilecek. Yerlerinden edilmiş 40 bin Iraklıya üç ayrı kampta hizmet veriliyor. Bu rakam, Suriye’den gelenlerden ayrıştırılmış sayıdır" ifadelerini kullandı.

Terör örgütü IŞİD'in ortaya çıkmasından sonra Türkiye'nin, Suriye ve Irak sınırındaki önlemlerini daha da artırdığını kaydeden Yıldız, şöyle devam etti:

"Yaklaşık 7 bin şüphelinin Türkiye'ye girmesi engellendi. Bin 100 kişi de Türkiye'den sınır dışı edildi. Terör konusunda dünyanın ortak dili olmalıdır. Bunu Sayın Caferi'yle de konuştuk. Yıllardır bu bölgede, Suriye ve Irak'ta yüzbinlerce insan öldürüldü. Bu ölümlere gösterilen tepki, son bir haftada Avrupa’da yapılan tepki kadar değildi. Suriye'de binlerce çocuk ve kadın öldürüldü. Irak'ta çok fazla insan şehit oldu. Aynı günlerde Boko Haram, Nijerya'da 2 bin kişiyi öldürdü. Her gün 50-100 kişinin öldüğü bu bölge de artık gazetelerin sayfalarında yer almıyor." 

Petrol fiyatındaki düşüş

"Ham petrol fiyatlarındaki düşüş, Irak için tehdit, Türkiye için fırsat olarak görülmüş olsa da ortak yol haritası çizmek istiyoruz" diyen Yıldız, şunları söyledi:

"Türkiye, Irak Anayasası'nın tüm maddelerine saygı duymakla kalmakla kalmayıp önem de veriyor. Nereden çıkarsa çıksın petrol Irak halkınındır. Türkiye, Erbil ve Bağdat, arasındaki petrol anlaşmasından büyük sevinç duymuştur. Bu kardeşliğin sürdürülebilir olması yalnızca Irak'ın değil, aynı zamanda bu bölgenin de gücü olacak. Ankara'da Başbakanlarımızın huzurunda imzalanan su ile iyi niyet toplantısı KEK toplantısına da yansıdı. Bunun, Irak ve Türkiye'nin komşuluğu ve kardeşliğinin ötesinde ticaret ve ekonomisini daha da güçlendireceğine inanıyorum."

Türkiye'nin IŞİD'le mücadelesi

Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Bakan Taner Yıldız, "Türkiye'nin sınır dışı ettiği bin 100 kişi hangi ülkelerden" sorusuna "Farklı ülkelerden birçok kişi" cevabını verdi. 

Yıldız, "Türkiye, Irak'a yönelik askeri yardımda yavaş mı hareket etti" sorusu üzerine, şu değerlendirmede bulundu:

"Bizatihi konuyu içinden hisseden ve bin 200 kilometreyle sınırında DAİŞ ile en fazla karşılaşan ülke Türkiye'dir. Örgüt tarafından 49 vatandaşı rehin alınan başka bir ülke değil. Bunun acısını başka yerlere çeken ülke değil. Irak-Suriye sınırında denetim konusunda ilave önlemlerimizi de aldık. Hendek ve tel örgü gibi. 1 milyon 800 bin insanın kendi ülkesinden hicret ettiği noktada yaptık bunları. Sığınmacılara yardımda G-20'de övünen batı ülkeleri, 40 milyon dolar gibi rakamlarda kalırken Türkiye 5 milyar dolarlık mali yükü sırtladı. 700 tır insani yardımı kardeşlik duyguları içerisinde gönderdik. Irak'a insani ve askeri malzeme taşıyanların işlerini kolaylaştırıyoruz. Peşmergeye diğer ülkeler gibi eğitim desteği veriyoruz. Talep edilmesi halinde merkezi hükümete bağlı güvenlik güçlerine de eğitim vermeye hazırız. Komşunun üzüntüsü de sevinci de bizimdir. Bütün komşular için de geçerlidir."

Terörün hangi kaynaktan olursa olsun mazur görülemeyeceğini vurgulayan Yıldız, "Saldırganları tasnif etmiyoruz, onların yeri belli. Ülke ismi vermeksizin bunların temeline inmek kaydıyla mücadele diyoruz. En fazla terörden zarar gören ülke olmamız kaydıyla bunu yapıyoruz. Türkiye bunu en iyi anlayacak ülkedir. PKK terörü yüzünden hayatını kaybeden yüzlerce kişinin olmasına karşın hala 'PKK terör örgütü müdür' diye tartışan ülkeleri de biliyoruz" şeklinde konuştu. 

Petrol ihracı

Bakan Yıldız, Irak'tan Türkiye'ye ihraç edilen petrole ilişkin ise Ceyhan limanına günlük 450 bin varil petrol ulaştığını, sevkıyatın tamamen şeffaf yürütüldüğünü, Irak Milli Petrol Şirketi'nin de (SOMO) rakamlardan haberdar olduğunu kaydetti. 

Caferi'nin açıklaması

Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el-Caferi de KEK toplantısında iki ülkeyi ilgilendiren hassas ve önemli konuların masaya yatırıldığını belirterek, "Bu toplantı, iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi açısından daha da önem taşıyor. Ticaret, hizmet, güvenlik, elektrik ve yapı konularıyla ilgili imzalar atıldı. İki ülkenin ilişkileri dünya ve bölgedeki etkin rolümüzü artırabilir. Tarihi ve coğrafi ortak bağımız var. Köklü geçmişi olan ülkeleriz" dedi. 

KEK toplantısının karşılıklı ziyaretlerin ve temasların sonucu gerçekleştiğine işaret eden Caferi, "güven" unsurunun ön planda tutulduğu siyasi ilişkilerin bundan sonra daha doğru bir zemin üzerine kurulacağını bildirdi. 

Terör örgütü IŞİD soruna da değinen Caferi, "Üçüncü Dünya Savaşı DAİŞ'e karşı başlatıldı. Bu mücadelede diğer ülkeler gibi Türkiye de yanımızda. Sayın Yıldız ile güvenlik meselesini ele aldık. Bu örgüt, sadece Irak ve Türkiye'yi değil tüm dünya ülkelerini tehdit ediyor" diye konuştu.

Irak Petrol Bakanı Abdulmehdi ile görüşme…

İki bakan, 3,5 saat süren görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenleyerek açıklamalarda bulundu. Irak Petrol Bakanı Abdulmehdi, Ceyhan'a ihraç edilen petrol miktarını nisan ayından itibaren günlük 600 bin varile çıkaracaklarını bildirdi. 

Petrol ihracına ilişkin bilgi veren Abdulmehdi, Kerkük'teki petrol sevkıyatının IŞİD saldırıları öncesinde durduğunu hatırlatarak uzun süre Ceyhan'a petrol ulaştıramadıklarını söyledi. Erbil yönetimi ile yaptıkları anlaşmaya göre ilk üç ayda günlük 375 bin varil petrol ihracı yapacakları konusunda mutabık kaldıklarını belirten Abdulmehdi, "Nisan'dan itibaren de günlük 600 bin varil petrolün Ceyhan boru hattı üzerinden ihraç edileceğinde anlaştık. Halihazırdaki ortalama bu rakamlardan uzak fakat uygulanması için çaba içerisindeyiz" dedi. 

Bakan Yıldız ile petrol ve su konuları olmak üzere birçok konuyu detaylıca ele aldıklarını dile getiren Abdulmehdi, şöyle devam etti:

"Toplantımız pozitif bir ortamda geçti. Geleceğe dair birçok politikanın tasvirini konuştuk. Erbil ile Bağdat arasında imzalanan petrol ve enerji anlaşması üzerinde çok durduk. Söz konusu anlaşmanın uygulanması sürecini tekrar gözden geçirdik ve önündeki tüm engelleri aşma noktasında anlaşmaya vardık. Bu da iki ülke ve milli servetinin (petrol ve doğal gaz) adilce dağılımı için Irak halkının çıkarınadır." 

"Türkiye en önemli yatırım tesislerini Irak'ın hizmetine sunuyor" diyen Adil Abdulmehdi, "Petrol ihracında kullanılan Ceyhan Limanı bunun en bariz örneğidir. Bu tür kolaylık ve yardımlar bizim için önemlidir. Uzun zamandan sonra Ceyhan'daki petrol ihracatına başladık. Bu ihracattaki petrol her geçen gün artmaktadır. Henüz istenilen düzeye gelmedi ancak 2015 için planladığımız seviyeye geleceğimize dair işaretler var" şeklinde konuştu. 

Türkiye'nin, Irak'ta elektrik, enerji ve birçok alanda büyük yatırımları olduğuna dikkati çeken Abdulmehdi, bunun da Irak'ın ekonomik kalkınmasına vesile olacağına işaret ederek, "Türkiye hükümeti ve halkına bu dostane tutumundan dolayı minnettarız" dedi. 

Bakan Yıldız'ın açıklamaları

Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Taner Yıldız da "Değerli mevkidaşım ve ağabeyime huzurlarınızda teşekkür ediyorum. Bağdat'a gelmekten şeref duyuyorum ve her zaman deriz ki, 'ana gibi yar Bağdat gibi diyar olmaz" sözleriyle konuşmasına başladı.

Türkiye-Irak Karma Ekonomik Kurulu (KEK) toplantısının eşbaşkanı olarak 'çok güzel' bir toplantıya eşlik ettiklerini ve önemli anlaşmalar imzaladıklarını aktaran Yıldız, "Basra'nın elektrik ihtiyacının karşılanması adına yüzen santralardan yeni bir anlaşma daha yapılıyor. Şu anda 250 megavatlık güç vardır. Ona 410 megavat daha ekleniyor" dedi. 

Irak ve Türkiye'nin birlikte hareket etmesinin önemine vurgu yapan Yıldız, "Biz ham petrol fiyatlarının bu kadar değiştiği bir durumda Türkiye ve Irak olarak birbirimizle dayanışma içerisinde omuz omuza vererek inşallah bu süreci de atlatmayı düşünüyoruz. Türkiye, özellikle terör örgütü DAİŞ (IŞİD) konusunda her zaman Irak'ın yanında olacaktır. 700 tır civarındaki insani yardımlarını daha da artıracaktır. Biz kardeşiz ve komşuyuz. Bütün bunları ve petrolle alakalı konuları da enine boyuna görüştük" değerlendirmesinde bulundu. 

Taner Yıldız, Erbil ile Bağdat'ın geçen aralık ayı başında yaptığı anlaşmanın, Türkiye'yi sevindirdiğini dile getirerek, "Biz, Kerkük-Yumurtalık ham petrol boru hattı tam kapasite dolsun ve oradan geçen bütün petrol gelirleri de Irak halkının tamamının olsun istiyoruz. Irak, Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı 2. ülkedir" ifadelerini kullandı. 

Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Iraklı mevkidaşı Haydar el-İbadi'nin karşılıklı ziyaretlerinde, iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin daha da artması gerektiğine vurgu yaptıklarını hatırlatan Bakan Yıldız, Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı'ndan geçen petrolün tüm Iraklılara ait olduğunu tekrarladı. 

Yıldız, Kerkük-Yumurtalık ham petrolünün, Türkiye içindeki vergilendirmeyle herhangi bir ilgisinin olmadığına da değinerek, "Bu petrolle ilgili herhangi bir vergilendirme söz konusu değil. Çünkü o petrol, Türkiye'nin değil Irak'ın petrolüdür" dedi. Iraklılarla çalışmaktan her zaman memnun olduklarını dile getiren Yıldız, Türk firmalarının, Irak'ta yatırıma devam edeceklerini bildirdi. 

Bakan Yıldız, temaslarının ardından özel uçakla Bağdat Uluslararası Havalimanı'ndan Türkiye'ye döndü. 

Petrol ve doğal gaz ihracı, enerji yatırımları, ticaret, ulaştırma ve sınır kapılarının kapasitesinin artırılması…

Türkiye ile Irak arasında 9 yıl aradan sonra Bakan Yıldız ve Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el-Caferi’nin başkanlığında Başkent Bağdat'ta gerçekleştirilen "17'nci Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Toplantısında", ticaret, yatırım, enerji gibi iki ülke arasındaki önemli işbirliği alanları değerlendirildi. Toplantıdan sonra Bakanlar alınan kararların altına imza attı.

Doğal gaz boru hattı geliştirilecek ve petrol sevkıyatı artırılacak

Görüşmelerde Irak’tan Türkiye’ye ham petrol sevkıyatının artırılmasında uzlaşıldı. Heyetler ayrıca, iki ülke arasında yeni bir işbirliği alanı açacak doğalgaz boru hattının geliştirilmesi için gerekli teknik çalışmaların başlatılması hususunda mutabakata vardı. Türkiye, anlaşma ile şehir içi doğal gaz dağıtımı hususunda Iraklı teknisyenlere eğitim verecek. 

Sınır kapısında kapasite artırılacak ve yeni kapılar açılacak

Varılan mutabakata göre Türkiye tarafındaki Habur Gümrük Kapısı ile Irak tarafındaki İbrahim Halil Sınır Kapısı'nın kapasitesini artırma ve farklı sınır kapıları açma yönünde bir süredir yavaşlayan çalışmalara hız verilecek. Irak'tan bir heyet, önümüzdeki günlerde bu konular için Türkiye’ye gelecek. Ayrıca iki ülke arasındaki karşılıklı havayolu seferlerinin sayısının artırılması yönünde de heyetler mutabakata vardı. Bu çerçevede havayolu şirketleri bir araya gelecek.

Enerji işbirliği alanları

Toplantı sonunda enerji alanında da iki ülke ilişkilerine ivme kazandıracak önemli işbirliği kararları alındı. Bağdat yönetimi, Cizre-Musul Elektrik İletim Hattı’nın operasyonel hale getirilmesi noktasında Irak tarafında eksik kalan yatırımları biran önce tamamlamayı taahhüt etti. 

Elektrik alanında Türk özel sektör şirketlerinin başta Basra eyaleti olmak üzere Irak’ın genelinde elektrik üretim altyapısının geliştirilmesine dönük yatırımlarının desteklenmesi hususunda Bağdat hükumeti, Türkiye’ye destek sözü verdi.

Yol haritası çizildi

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın açıklamasında, "iki ülke Başbakanlarının ziyaretleri sonrasında kurulan güçlü işbirliğinin bir sonucu olarak önümüzdeki dönemde ikili ilişkilerin yol haritasının çizildiği, toplantı sonucunda iki ülke arasında çok büyük önem ihtiva eden yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması, KOBİ'lerle yüksek eğitim alanında işbirliği anlaşması ve ortak iş konseyi kuruluş anlaşmalarının imzalandığı belirtildi. 

Açıklamada, "Karma Ekonomik Komisyon Toplantısında" ayrıca gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda önümüzdeki ay İstanbul’da, Irak’taki Yatırım Olanaklarının tanıtılacağı bir konferans düzenlenmesinde uzlaşıldığı kaydedildi. 

Toplantıda, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi başkanlığında bir ticaret heyeti ve "İş Forumunun" şubat ayında iki ülke işbirliğiyle Bağdat’ta gerçekleştirilmesi yönünde de mutabık kalındı.